Skip to content

Piha fa’a’ite’itera’a tāmau

Te piha fa’a’ite’itera’a tāmau ‘āpī o TE FARE IAMANAHA ‘ua fa’ata’ahia nō te hīro’a tumu mā’ohi. I roto i teie piha rarahi e nehenehe e ori haere noa, e rave rau mau huru terera’a māta’ita’i i reira te mau ta’amotu tāta’itahi i ha’afaufa’ahia. E vāhi nō te ‘ite ‘e te nati fa’ahou ā e te faufa’a tupuna mā’ohi, terā haerera’a ‘āpī e mea oraora maita’i, e vāhi tano roa nō te tutu’u atu i te ‘ite. Ua riro te fa’a’ite’itera’a ‘ei vāhi ha’api’ira’a, hi’ora’a, mēharo, ha’api’i mā te hi’opo’a maita’i ‘e te feruri ia mātara mai te mana’o.

musee-tahiti-salle-permanente-1
Groupe 752

‘Ite mātāmuara’a

Fa’ata’ahia nō te ARUTAIMĀREVA, mai te ‘ōmuara’a o te tere māta’ita’i e ‘ite maita’ihia i te mau ‘ohipa ta’a’ē e nā reira te mau ta’amotu nō Porinetia farāni i fāura mai. Te vai rā hō’ē ārea ‘e’e e ha’aferuri i ni’a i te rahura’ahia te ao mā’ohi nā roto i te hō’ē tua’ā’ai ‘e nā reira te feiā māta’ita’i e māramarama ai e Parau teie nō te hō’ē nūna’a parau.

E fa’ahiti mai te toe’a o te tere i TE MAU PAPA O TE HIRO’A TUMU o te nūna’a mā’ohi nā roto i te mau tumu parau (pōfa’afa’ara’a, horomoana, peu tūpāpa’u, marae, tapu, rava’i, huru orara’a, tapa, tatau, ‘ori ‘e te ‘upa’upa). Te mau ta’a’ēra’a o nā pae ta’amotu tāta’itahi nā roto i te tahi mau motu. Nā te reira e turu pāpū i te hō’ē fā faufa’a o teie fa’a’āpīra’a i te fare iamanaha ‘oia ho’i : fa’a’ite māite i te ta’a’ēra’a o te peu tumu o nā ta’amotu e pae o te fenua nei nā roto ānei i te tahi mau tao’a fa’anehenehe, mau tao’a i fa’a’ohipahia i terā tau i te mau mahana ato’a ‘aore rā mau tao’a ra’a.

te-fare-iamanaha-musee-des-iles-interieur-5

Natira’a

I roto i te fa’a’ite’itera’a te vai ato’a rā hō’ē tuha’a i fa’ata’ahia nō PŌRĪNETIA TŌ’O’A ‘E HITI’A O TE RĀ, e fa’a’ite nei i te tahi mau tao’a nō Raroto’a, Hāmoa, Tonga, Fītī, Aotearoa, Vaihī ‘e nō Rapa Nui. E fa’ahiti maita’ihia ē hau atu i te mau ‘ōti’a fenua e fa’ata’a’ē rā ia tātou, hō’ē ā peu tupuna e fero nei i te nūna’a o te Moana nui a Hiva.

I te pae hope’a, fa’ata’ahia nō te mau fārereira’a mātāmua te Mā’ohi ‘e te Papa’ā, nā terā e fa’ahiti mai i te mau tauira’a rarahi o te nūna’a mā’ohi, mā te hōro’a i te hi’ora’a i orahia e te mā’ohi o terā rā tau. E fa’ahitihia te mau ta’ata tu’iro’o ‘e te mau ‘ohipa rarahi i tupu mai te mau tauira’a rahi o te mau peu tupuna ‘e te mau nu’ura’a ‘āpī : tauiha’a ‘āpī, mauiha’a ‘āpī, tauiha’a tama’i ‘āpī, fa’aro’o ‘āpī, peu ‘āpī, ‘ahu ‘āpī etv.

Teie tuha’a hope’a, e tāpa’o nei i te fārereira’a o nā piti peu tumu ‘e te ūra’a o nā piti ao ta’a’ē, ‘ua fa’aauhia e te fa’a’itera’a
i te tahi tuha’a i ‘itehia hō’ē ia terā o te « Wallis maro ‘ura », te maro o te Ari’i rahi i roto i tu’u-ato’a-hia hō’ē tuha’a o te reva o te pāhi
pairatihia e Samuel a Wallis, e ‘ua vaiihohia te reira i te Fare Iamanaha
i quai Branly – Jacques Chirac i te matahiti e 2022

‘Itera’a

MOTIF-6
musee-tahiti-salle-permanente-3

E tu’u ato’a te Fare Iamanaha i te tahi mau TAO’A NŪMERI TA’A’Ē fa’ata’ahia nō te feiā māta’ita’i tāta’itahi. I te mau rāve’a mātauhia, ‘ua fa’anaho-ato’a-hia i te mau rāve’a ‘āpī o teie tau mai te mau paruai nūmeri, mau paruai hōho’a tāviri ‘e te tahi arata’ira’a e te papa’a parau nā roto e rave rahi mau reo. Nō te mea ho’i, e ha’afaufa’a noa na te Fare Iamanaha i te mau reo mā’ohi, e fāna’o ato’a ia nā roto i te reo tahiti.

Maoti te rahira’a o te mau tao’a o Te Fare Iamanaha, e fāna’o ato’a mai te feiā māta’ita’i i te mai tao’a i hōro’ahia mai nō te hō’ē taime poto e te British Museum, Museum of Archaeology and Anthropology of Cambridge, la Congrégation des Pères des Sacrés-Coeurs de Jésus et de Marie ‘e nā te fare iamanaha o te quai Branly – Jacques Chirac. E taime tano ‘e te mea ta’a’ē mau ā teie nō te ‘ite mata roa atu i Tahiti nei i taua mau tao’a taipe mau o te nūna’a mā’ohi.

I te pae hope’a, te ‘āua tiare ‘IHINŪNA’ARĀ’AU, nā te reira e
ha’amana’o fa’ahou ā i te nape e fero nei te mā’ohi ‘e te arutaimāreva.

E tu’u ato’a te Fare Iamanaha i te tahi mau TAO’A NŪMERI TA’A’Ē fa’ata’ahia nō te feiā māta’ita’i tāta’itahi. I te mau rāve’a mātauhia, ‘ua fa’anaho-ato’a-hia i te mau rāve’a ‘āpī o teie tau mai te mau paruai nūmeri, mau paruai hōho’a tāviri ‘e te tahi arata’ira’a e te papa’a parau nā roto e rave rahi mau reo. Nō te mea ho’i, e ha’afaufa’a noa na te Fare Iamanaha i te mau reo mā’ohi, e fāna’o ato’a ia nā roto i te reo tahiti.

Maoti te rahira’a o te mau tao’a o Te Fare Iamanaha, e fāna’o ato’a mai te feiā māta’ita’i i te mai tao’a i hōro’ahia mai nō te hō’ē taime poto e te British Museum, Museum of Archaeology and Anthropology of Cambridge, la Congrégation des Pères des Sacrés-Coeurs de Jésus et de Marie ‘e nā te fare iamanaha o te quai Branly – Jacques Chirac. E taime tano ‘e te mea ta’a’ē mau ā teie nō te ‘ite mata roa atu i Tahiti nei i taua mau tao’a taipe mau o te nūna’a mā’ohi.

I te pae hope’a, te ‘āua tiare ‘IHINŪNA’ARĀ’AU, nā te reira e
ha’amana’o fa’ahou ā i te nape e fero nei te mā’ohi ‘e te arutaimāreva.

HO’ORA’A TĪTETI

Mai te peu e hina’aro ‘outou e ‘ite i te ta’ere mā’ohi ‘e
e tomo roa atu i roto i tōna Parau, ‘eiaha roa e ‘ōtohe ‘a
ho’o mai tā ‘outou tīteti nō TE FARE IAMANAHA !